Rond de huidige Tafelberg te Blaricum hebben zich al sinds de Bronstijd mensen opgehouden. De heuvel is nu met zijn ruim 38 meter hoge top het hoogste geografische punt van Noord-Holland . In de 17e eeuw werd de, toen nog Kooltjesberg hetende, heuvel een toeristische trekpleister, vermaard om zijn naar alle zijden tientallen kilometers reikend zeer afwisselend uitzicht “waarom des Somers veele menschen deswaarts komen, ornamentiek als de Boekwijdt Bloeijt”.
Omstreeks 1650 liet de toenmalige ontvanger (1) van het gemeene Lant, een zekere Uijttenbogart, een groten stenen tafel plaatsen die als kompas, oriëntatietafel, ontvangerstafel, of gewoon als De Tafel van de Tafelberg bekend werd. De tafel bestond uit een 20 cm, dikke Blauwstenen plaat, breed 125 cm en ongeveer eens zo lang. In het midden was een familiewapen uitgehouwen waaromheen een cirkel in 64 stralen gedeeld was, 16 per windstreek, met daarin behalve De-Groo-Te-Zuij-Der-Zee nog 58 namen van steden, dorpen en landhuizen die men over het midden in de aangewezen richting, met of zonder kijker, kon zien.
De ongeveer 1 ½ ton wegende steen stond waarschijnlijk op een hoge bakstenen voet, en “werd gelooft soo hoog te staan als de opperste punt van de tooren te Blaricum”. Over de tafel stond oorspronkelijk nog een houten dak, maar deze was al verdwenen toen een zekere La Long op 19 september 1714 de berg bezocht en de tafel gebroken, maar met ijzers gerepareerd, aantrof.
Enige jaren later heeft Hendrick Bicker (o.a. burgemeester van Amsterdam, bewoner van Hilverbeek) de tafel vervangen door een rond exemplaar. Deze bestond uit een wit marmeren plaat, gevat in een (donkere) hartstenen plaat met opstaande rand van 6 cm breed. Totale middenlijn ca. 160 cm op een 120 cm hoge ronde bakstenen voet.. Deze prachtige tafel staat afgebeeld op een serie aquarellen die de behangselschilder Jacob Cats omstreeks 1770 van het uitzicht maakte.
In de 19e eeuw krijgt de Tafelberg concurrentie van de Rotonde en Paviljoen Laarenberg, die voor de toerist makkelijker te bereiken waren (per tram!), bovendien belemmerden bomen steeds meer het zicht, vooral naar Blaricum waar de villabouw op de Eng begon. De tafel werd door baldadigheid van de jeugd vernield en werd een legende. Tenslotte hebben meerdere primitieve uitzichttorentjes de oude stand hoog proberen te houden totdat de kunstmatige concurrentie een voor een verviel. In 1915 werden brokstukken van beide tafels opgegraven, een vondst die zelfs de landelijke pers haalde! Naar het schijnt heeft daarna nog een betonnen (?) kopie van het kompas op de heuvel gestaan; ook deze verdween.
In 1921-1922 werd de hele Tafelberg afgegraven en vervangen door een betonnen waterreservoir (diam. 14 m) ten behoeve van de P.W.N, waarover de heuvel weer aangebracht werd (oude hoogte 36,4 werd 38,2 boven N.A.P.) De behoefte aan een goed uitzichtpunt werd in 1934 vervuld toen door goede samenwerking van de gemeente Blaricum met het Gooisch Natuurreservaat en P.W.N. een stijlvolle uitkijktoren gebouwd kon worden, ontworpen door Wouter Hamdorff, die de Tafelberg weer zijn eeuwenoude reputatie verschafte. Helaas werd het onderhoud tijdens de oorlog verwaarloosd en richtte de bezetter er een post in. In 1947 moest de toren afgebroken worden, met het plan tot herbouw en verhoging, dat echter in de la bleef liggen. De huidige situatie is treurig en zou met wat houtkap aanzienlijk te verbeteren zijn.
Auteur: Peter Bakker, Blaricum _______________________________
.jpg)
.jpg)
2
3
4
5
6
7
